Bạn có biết hệ tiêu hoá là “bộ não thứ 2” của cơ thể?

Hệ tiêu hóa từ lâu đã được coi là một trong những hệ thống quan trọng nhất trong cơ thể con người. Nhưng ít ai biết rằng hệ tiêu hóa còn được ví như “bộ não thứ hai” của chúng ta. Điều này không chỉ bởi vì hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa thức ăn thành năng lượng, mà còn vì nó có ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của chúng ta. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu tại sao hệ tiêu hóa được coi là bộ não thứ hai và tầm quan trọng của nó đối với sức khỏe toàn diện.

1. Hệ thần kinh đường ruột chính là “bộ não thứ 2” của cơ thể

Hệ tiêu hóa không chỉ đơn thuần là nơi diễn ra quá trình tiêu hóa thức ăn, mà còn là nơi cư trú của một hệ thống thần kinh phức tạp được gọi là hệ thần kinh ruột (enteric nervous system). Hệ thần kinh ruột chứa hơn 100 triệu tế bào thần kinh, tương đương với số lượng tế bào thần kinh trong tủy sống. Hệ thần kinh này có khả năng hoạt động độc lập với não bộ và có thể tự điều chỉnh các chức năng tiêu hóa mà không cần sự can thiệp từ hệ thần kinh trung ương.

2. Hệ vi sinh vật đường ruột và sức khoẻ tinh thần

Một trong những lý do quan trọng khiến hệ tiêu hóa được coi là “bộ não thứ hai” chính là mối liên hệ chặt chẽ giữa hệ vi sinh vật đường ruột và sức khỏe tinh thần. Ruột chứa hàng tỷ vi khuẩn và vi sinh vật khác, cùng nhau tạo nên một hệ vi sinh vật phong phú có vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe tổng thể.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sự mất cân bằng của hệ vi sinh vật đường ruột có thể dẫn đến các vấn đề về tâm lý như lo âu, trầm cảm và thậm chí là các rối loạn thần kinh khác. Điều này xảy ra bởi vì hệ vi sinh vật đường ruột có khả năng ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và điều chỉnh các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin – một chất quan trọng đối với cảm xúc và tâm trạng của con người.

3. Vai trò của hệ tiêu hoá

Hệ tiêu hóa không chỉ là nơi tiêu hóa thức ăn, mà còn là tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Khoảng 70% hệ thống miễn dịch của cơ thể được tìm thấy trong đường tiêu hóa. Các tế bào miễn dịch trong ruột có khả năng nhận biết và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh trước khi chúng có cơ hội xâm nhập vào cơ thể.

Điều này cho thấy rằng, một hệ tiêu hóa khỏe mạnh không chỉ đảm bảo quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng diễn ra hiệu quả mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh tật.

4. Sự liên kết giữa não bộ và hệ tiêu hoá

Mối liên hệ giữa não bộ và hệ tiêu hóa được thực hiện thông qua trục não – ruột (gut-brain axis). Trục này là một hệ thống liên lạc hai chiều giữa hệ thần kinh ruột và hệ thần kinh trung ương, cho phép hai hệ thống này tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau. Khi chúng ta căng thẳng hoặc lo lắng, các tín hiệu từ não bộ có thể làm rối loạn chức năng của ruột, dẫn đến các vấn đề như rối loạn tiêu hóa, đau bụng và thay đổi thói quen đại tiện.

Ngược lại, các vấn đề về tiêu hóa cũng có thể gửi tín hiệu ngược lại lên não, gây ra cảm giác khó chịu, mệt mỏi và căng thẳng. Điều này giải thích tại sao khi chúng ta bị căng thẳng hoặc lo âu, hệ tiêu hóa thường phản ứng bằng cách gây ra các triệu chứng như đau dạ dày, tiêu chảy hoặc táo bón.

5. Cách bảo vệ và tăng cường sức khoẻ hệ tiêu hoá

Vì vai trò quan trọng của hệ tiêu hóa đối với sức khỏe tổng thể, việc duy trì và tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa là vô cùng cần thiết.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm có nhiều đường và chất béo không lành mạnh. Thay vào đó, hãy bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, và thực phẩm chứa probiotic như sữa chua để duy trì sự cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột.
• Quản lý stress: Tập thể dục đều đặn, thực hành thiền hoặc yoga để giảm căng thẳng và giúp duy trì sự cân bằng giữa não bộ và hệ tiêu hóa.
• Uống đủ nước: Nước giúp quá trình tiêu hóa diễn ra trơn tru hơn và hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện các xét nghiệm và kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về tiêu hóa và điều trị kịp thời.

Hệ tiêu hóa không chỉ là nơi diễn ra quá trình tiêu hóa mà còn là một hệ thống phức tạp với nhiều chức năng quan trọng đối với sức khỏe toàn diện của cơ thể. Việc hiểu rõ và chăm sóc hệ tiêu hóa đúng cách sẽ giúp bạn không chỉ có một cơ thể khỏe mạnh mà còn có một tinh thần minh mẫn, lạc quan. Hãy coi trọng hệ tiêu hóa như cách chúng ta quan tâm đến não bộ, vì đây chính là “bộ não thứ hai” quyết định đến chất lượng cuộc sống của mỗi người.